BPPV, baş dönmesinin en sık görülen nedenidir. “Benign” kelimesi, hastalığın tedavi edilebilir olmasını, “Paroksismal” kelimesi, baş dönmesinin beklenmedik, ani, ataklar şeklinde ortaya çıkışını, “Pozisyonel” kelimesi ise, başdönmesinin pozisyon değişiklikleri ile tetiklenmesini ifade eder.
İçindekiler
BPPV Nedir ?
Hastalar, başın açısal hareketleriyle tetiklenen, şiddetli olabilen, kısa süreli baş dönmesi ataklarından yakınırlar. Sık karşılaşılması, kendine has özellikler göstermesi, bazı hastalarda yaşam kalitesini belirgin şekilde bozmasına ve gürültülü semptomlarla seyretmesine karşın tedaviinin kolaylıkla yapılabilmesi, BPPV’yi tüm başdönmesi hastalıkları arasında özellikli kılar.
Kristal Oynaması Kimlerde Görülür?
BPPV en sık görülen baş dönmesi nedenidir. Her yaşta görülebilir, esas olarak bir yetişkin hastalığıdır, en sık 50 yaş civarı görülür ama çocuklarda da rastlanabilir. Kadınlarda erkeklere göre 2-3 kat daha fazla görülür.
Kristal Oynaması Niçin Olur ?
Birçok hastada ortaya çıkış nedeni bilinmemektedir, ancak kafa travması, vestibüler nörit (denge sinirinin iltihaplanması), labirentit, üst solunum yolu infeksiyonu, kulak cerrahisi, dişlere yönelik girişimler, bazı cerrahi operasyonlar, ileri yaş, hareket hastalığı, migren, uzun yatak istirahati sonrası görülebilmektedir. Bugün için bilgilerimiz, iç kulakta mevcut olan denge kristallerinin (otolitlerin), bulunduğu yerden herhangi bir nedenle ayrılarak, yarım daire kanalları içinde dağılması ile şikayetlerin ortaya çıktığı yönündedir.
Hastaların Nasıl Şikayetleri Olur ?
Hastalar, baş hareketleri ve pozisyon değişiklikleri ile ortaya çıkan başdönmesinden yakınırlar. Başdönmesi çoğunlukla sırtüstü yatağa yatarken veya yatakta dönerken ortaya çıkar. Baş dönmesi yataktan kalkarken, yukarı bakışta, başını arkaya attığında, öne eğilip doğrulurken yada ani baş hareketleriyle ortaya çıkabilir. Sıklıkla şiddetli bir baş dönmesidir, baş hareket ettirilmediği sürece en fazla bir dakika kadar sürüp azalır. Birlikte bulantı, kusma, çarpıntı, fenalık hissi, kan basıncında yükselme, terleme gibi belirtiler de izlenebilir.
Kristal Oynamasında Tanı Nasıl Konmaktadır ?
Hastanın öyküsü ve fizik muayene son derece önemlidir. BPPV’nin tanısı, tetikleyici testler ile ortaya çıkan başdönmesi ve nistagmus (göz hareketleri) gözlenerek konulur. Hastada oluşan göz hareketleri çıplak gözle, Frenzel gözlüğü denilen özel bir gözlükle veya hepsinden iyisi VİDEONİSTAGMOGRAFİ denilen özel sistemleri kullanılarak değerlendirilebilir. Birbirinden farklı tetikleyici testler tanımlanmış olsa da yaygın kabul gören ve kullanılan tanısal testler üç adettir. Bunlar; Dix-Hallpike Testi, Yan Yatış (Side Lying) Testi ve Baş Çevirme (Roll) Testl’dir.
Kristal Oynaması Tedavisi Nasıl Yapılmaktadır?
BPPV’nin tedavisi; kanalolit (kristal) repozisyon manevraları, alışma egzersizleri, ilaç tedavisi veya cerrahi olarak yapılabilir. En etkin olan tedavi şekli; REPOZİSYON MANEVRALARI’dır.
Manevralar Nasıl Yapılmaktadır?
BPPV’li hastalarda kullanılabilecek çok sayıda manevra ve bunların modifikasyonları tanımlanmıştır. Bu manevralarda temel amaç, yarım daire kanalına girmiş olan otolitleri, kanaldan çıkararak olması gereken yere doğru yönlendirmektir. Bu manevralar kolay uygulanabilir ve birçok hastada şikayetleri hızla giderir. Herbiri bir BPPV tipine özgün olduğundan, hastalığın tipini ve hangi kanaldan kaynaklandığını ayırt etmek gerekir. Uygulanacak manevra, etkilenmiş kanala göre belirlenir. En sık kullanılan manaveralar; Epley/Modifiye Epley Manevrası, semont/Modifiye Semont Manevrası, Barbekü (Roll) Manevrası, Gufoni manevrası, Appiani Manevrası, Yacovino Manevrası’dır.
İlaç Tedavisi Yapılmakta mıdır ?
BPPV ilaçla tedavi edilmez, ancak şikayetleri azaltmak ve iyileşme sürecine destek olmak için kullanılabilir. Cerrahi tedavi ise, sadece çok az sayıda seçilmiş hasta için söz konusudur.
